Dictionaries/nl: Difference between revisions

From Clarin K-Centre
Jump to navigation Jump to search
VisualWikitext
(Created page with "=== Nieuwe woorden - Neologismen===")
No edit summary
 
(6 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 3: Line 3:
== Historische Woordenboeken ==
== Historische Woordenboeken ==


Het Instituut voor de Nederlandse taal stelt de volgende historische woordenboeken beschikbaar in één online zoeken applicatie:
Het Instituut voor de Nederlandse taal stelt de volgende historische woordenboeken beschikbaar in één online zoekapplicatie:


*    Oudnederlands Woordenboek (ONW) 500-1200
*    Oudnederlands Woordenboek (ONW) 500-1200
Line 9: Line 9:
*    Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) 1250-1550
*    Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) 1250-1550
*    Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) 1500-1976
*    Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) 1500-1976
*    Woordenboek der Friese Taal (WFT) 1800-1975: The "Wurdboek fan de Fryske taal" beschrijft het (vooral geschreven) Nieuwfries uit de Nederlandse provincie Friesland van 1800 tot en met 1975. Het bevat ruim 120.000 trefwoorden.
*    Woordenboek der Friese Taal (WFT) 1800-1975: Het "Wurdboek fan de Fryske taal" beschrijft het (vooral geschreven) Nieuwfries uit de Nederlandse provincie Friesland van 1800 tot en met 1975. Het bevat ruim 120.000 trefwoorden.
De woordenboekartikelen geven informatie over de spelling van het trefwoord, woordsoort, uitspraak, datering, flexie en etymologie van de trefwoorden, betekenis (geïllustreerd met citaten), idiomatische informatie (collocaties, spreekwoorden en figuurlijke betekenissen) en afleidingen en samenstellingen van het trefwoord.
De woordenboekartikelen geven informatie over de spelling van het trefwoord, woordsoort, uitspraak, datering, flexie en etymologie van de trefwoorden, betekenis (geïllustreerd met citaten), idiomatische informatie (collocaties, spreekwoorden en figuurlijke betekenissen) en afleidingen en samenstellingen van het trefwoord.


Line 21: Line 21:
Woorden hebben een geschiedenis. Ze ontstaan, ontwikkelen zich en passen zich aan veranderende omstandigheden aan. Soms verdwijnen ze ook weer, na korte of lange tijd. De wetenschap die de oorsprong en geschiedenis van woorden onderzoekt wordt etymologie genoemd.
Woorden hebben een geschiedenis. Ze ontstaan, ontwikkelen zich en passen zich aan veranderende omstandigheden aan. Soms verdwijnen ze ook weer, na korte of lange tijd. De wetenschap die de oorsprong en geschiedenis van woorden onderzoekt wordt etymologie genoemd.


Etymologische woordenboeken beschrijven specifiek de herkomst van woorden. Het meest recente etymologische woordenboek is het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) dat onder meer op het voormalige Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) is gemaakt. Ook onze woordenboeken over het Oudnederlands en het Middelnederlands vermelden vaak etymologische gegevens.  
Etymologische woordenboeken beschrijven specifiek de herkomst van woorden. Het meest recente etymologische woordenboek is het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) dat onder meer op het voormalige Instituut voor de Nederlandse Lexicologie (INL) is gemaakt. Ook onze woordenboeken over het Oudnederlands en het Middelnederlands vermelden vaak etymologische gegevens.  


Op *[http://www.etymologiebank.nl/ Etymologiebank] is informatie uit een grote hoeveelheid Nederlandse etymologische bronnen verzameld en toegankelijk gemaakt.
*Op [http://www.etymologiebank.nl/ Etymologiebank] is informatie uit een grote hoeveelheid Nederlandse etymologische bronnen verzameld en toegankelijk gemaakt.


==Moderne Woordenboeken==
==Moderne Woordenboeken==
Line 30: Line 30:
Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) is een online woordenboek dat het moderne Nederlands vanaf 1970 tot nu beschrijft. Het ANW beschrijft het algemene Nederlands in Nederland en de Caribische rijksdelen, Vlaanderen en Suriname, en richt zich vooral op geschreven taal. In 2009 verschenen de eerste woorden van het ANW op internet en het woordenboek wordt iedere dag geüpdatet. Het ANW is een interactief woordenboek. Aanvullingen en correcties worden regelmatig verwerkt en commentaar van de gebruikers is van harte welkom.
Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) is een online woordenboek dat het moderne Nederlands vanaf 1970 tot nu beschrijft. Het ANW beschrijft het algemene Nederlands in Nederland en de Caribische rijksdelen, Vlaanderen en Suriname, en richt zich vooral op geschreven taal. In 2009 verschenen de eerste woorden van het ANW op internet en het woordenboek wordt iedere dag geüpdatet. Het ANW is een interactief woordenboek. Aanvullingen en correcties worden regelmatig verwerkt en commentaar van de gebruikers is van harte welkom.


*[http://anw.ivdnt.org/ ANW online woordenboek doorzoeken]
*[http://anw.ivdnt.org/ Online zoeken ANW]


=== Van Dale woordenboeken ===
=== Van Dale woordenboeken ===
Van Dale is a commerciële uitgever van woordenboeken.
Van Dale is een commerciële uitgever van woordenboeken.


*[https://www.vandale.nl/ Van Dale online]
*[https://www.vandale.nl/ Van Dale online]
Line 52: Line 52:
=== Combinatiewoordenboeken ===
=== Combinatiewoordenboeken ===


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
* [https://combinatiewoordenboek.nl/ Combinatiewoordenboek] Nederlandse substantieven met hun vaste werkwoorden
* [https://combinatiewoordenboek.nl/ Combinatiewoordenboek] Dutch nouns with their verbs
* [https://woordcombinaties.ivdnt.org/ Woordcombinaties] Werkwoorden met hun combinaties
* [https://woordcombinaties.ivdnt.org/ Woordcombinaties] Verbs with their combinations
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
==Dialectwoordenboeken==
==Dialect Dictionaries==
===Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten===
===Database of the Southern Dutch Dialects===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
De Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (DSDD) is een online dialectportaal van de Vlaamse, Brabantse en Limburgse dialecten.
The Database of the Southern Dutch Dialects (DSDD) is an online dialect portal of the Flemish, Brabantic and Limburgian dialects.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Pepel, kapel, flikkenteer, schoenlapper en uiltje: een greep uit zo’n 200 woorden voor vlinder die voorkomen in de Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (Database of the Southern Dutch Dialects – DSDD). De database bevat 460.000 woorden uit de Zuidelijk-Nederlandse dialecten en is een samenvoeging van de gegevens uit het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD), het Woordenboek van de Brabantse Dialecten (WBD) en het Woordenboek van de Limburgse Dialecten (WLD).
Pepel, kapel, flikkenteer, schoenlapper and uiltje: these are just 5 of around 200 words for butterfly that can be found in the Database of the Southern Dutch Dialects. The database contains 390,000 words from the Southern Dutch dialects and is an aggregation of the data from the Dictionary of the Flemish Dialects (Woordenboek van de Vlaamse Dialecten – WVD), the Dictionary of the Brabantic Dialects (Woordenboek van de Brabantse Dialecten – WBD) and the Dictionary of the Limburgian Dialects (Woordenboek van de Limburgse Dialecten – WLD).
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
*[https://dsdd.ivdnt.org Online zoeken]
*[https://dsdd.ivdnt.org Online search]
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="Lexical_Database_of_Dutch_Dialects"></span>
===Lexical Database of Dutch Dialects===
===elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
De elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND) is een digitaal doorzoekbare verzameling van oude en modernere Nederlandse dialectwoordenboeken.
The Lexical Database of Dutch Dialects (elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten – eWND) is a digital searchable collection of older and more recent Dutch dialect dictionaries.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Het doel van de eWND is om zo veel mogelijk dialectwoordenboeken digitaal beschikbaar en doorzoekbaar te maken, zodat taalkundigen en taalliefhebbers alle belangrijke Nederlandse dialectwoordenboeken op één centraal punt kunnen raadplegen.
The eWND aims to give online access to as many dialect dictionaries as possible and to make them searchable, allowing linguists and language lovers to consult all important Dutch dialect dictionaries in one central spot.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
* [http://ewnd.ivdnt.org/ Project pagina eWND]
* [http://ewnd.ivdnt.org/ Project page eWND]
* [http://ewnd.ivdnt.org/boeken/zoeken Online zoeken eWND]
* [http://ewnd.ivdnt.org/boeken/zoeken Online search eWND]
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="Domain_specific_dictionaries"></span>
==Domain specific dictionaries==
==Domeinspecifieke woordenboeken==
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Pinkhof Geneeskundig Woordenboek===
===Pinkhof Medical Dictionary===
Het Pinkhof Geneeskundig Woordenboek is gratis online beschikbaar.
The Pinkhof Medical Dictionary is made available for free online querying.
*[https://pinkhof.ivdnt.org Pinkhofwoordenboek online]
*[https://pinkhof.ivdnt.org Pinkhof dictionary online]
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
==Vertaalwoordenboeken==
==Translation dictionaries==
===Vertaalwoordenschat===
===Vertaalwoordenschat (translation vocabulary)===
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
De Vertaalwoordenschat is een gratis applicatie voor tweetalige woordenboeken met Nederlands als bron- of doeltaal. De applicatie wordt steeds uitgebreid met andere talen.
Vertaalwoordenschat (‘translation vocabulary’) is an application for bilingual dictionaries with Dutch as its source language or target language, developed by the Dutch Language Institute (INT). Around the turn of the century, several bilingual files were developed for languages that are relevant to Dutch users, but that were not often catered for on the commercial market. Examples are Dutch - Estonian, Dutch – Modern Greek and Dutch – Portuguese. These files were commissioned by a special committee for lexicographical translation resources, the Commissie Lexicografische Vertaalvoorzieningen (CLVV), appointed by the then ministers of Education of the Netherlands and Flanders.
Rond de eeuwwisseling zijn er verschillende tweetalige vertaalwoordenboeken ontwikkeld voor talen die voor Nederlandstaligen wel relevant zijn, maar op de commerciële markt niet spontaan aan bod kwamen. Het initiatief hiervoor kwam van de Commissie Lexicografische Vertaalvoorzieningen (CLVV) van de Taalunie. Via de Vertaalwoordenschat worden deze woordenboeken nu voor zover mogelijk online beschikbaar gesteld. Deze online versie van de woordenboeken is geen exacte kopie van de gedrukte versie.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
* [https://vertaalwoordenschat.ivdnt.org/vws/ Online zoeken]
* [https://vertaalwoordenschat.ivdnt.org/vws/ Online search]
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
===Linguee===  
===Linguee===  
*[https://www.linguee.nl/ Linguee] provides an online dictionary for a number of language pairs. Linguee uses specialized webcrawlers to search the Internet for appropriate bilingual texts and to divide them into parallel sentences. The paired sentences identified undergo automatic quality evaluation by a human-trained machine learning algorithm that estimates the quality of translation.
*[https://www.linguee.nl/ Linguee] biedt een online woordenboek voor een aantal taalparen. Linguee gebruikt gespecialiseerde webcrawlers om het internet af te zoeken naar geschikte meertalige teksten en deze in parallelle zinnen op te delen. De geïdentificeerde gepaarde zinnen ondergaan een automatische kwaliteitsevaluatie door een door mensen opgeleid algoritme voor machinaal leren dat de kwaliteit van de vertaling inschat.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<span id="European_Dictionary_Portal"></span>
==European Dictionary Portal==
==Europees Woordenboekportaal==
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Het Europees Woordenboekportaal helpt om de weg te vinden naar goede en betrouwbare online woordenboeken voor de Europese talen, ongeacht of u een wetenschapper, vertaler, taaldocent of gewoon een enthousiaste taalgebruiker bent. Alle woordenboeken in het portaal zijn zorgvuldig uitgezocht door curators uit het European Network of e-Lexicography die deskundige lexicografen zijn en die daarbij duidelijke criteria hanteren om te beslissen welke woordenboeken wel of niet op deze lijst thuishoren.
The European Dictionary Portal is a dictionary portal that helps academics, translators, language teachers and basically any language enthusiasts to find their way to good, trustworthy online dictionaries of European languages.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Inbegrepen bij het Europees Woordenboekportaal zijn tientallen woordenboeken in verscheidene talen, onder andere Frans, Duits, Engels, Nederlands, maar ook minder voor de hand liggende talen, zoals het Baskisch, Catalaans, IJslands, Iers, Grieks, Macedonisch, Russisch en Lets.
Included in the European Dictionary Portal are dozens of dictionaries in various languages, among which French, German, English, Dutch, but also less obvious languages, such as Basque, Catalan, Icelandic, Irish, Greek, Macedonian, Russian and Lithuanian.
</div>


<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
* [http://www.dictionaryportal.eu/nl/ Online zoeken]
* [http://www.dictionaryportal.eu/nl/ Online search]
</div>

Latest revision as of 10:53, 29 March 2024

Historische Woordenboeken

Het Instituut voor de Nederlandse taal stelt de volgende historische woordenboeken beschikbaar in één online zoekapplicatie:

  • Oudnederlands Woordenboek (ONW) 500-1200
  • Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW) 1200-1300
  • Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) 1250-1550
  • Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) 1500-1976
  • Woordenboek der Friese Taal (WFT) 1800-1975: Het "Wurdboek fan de Fryske taal" beschrijft het (vooral geschreven) Nieuwfries uit de Nederlandse provincie Friesland van 1800 tot en met 1975. Het bevat ruim 120.000 trefwoorden.

De woordenboekartikelen geven informatie over de spelling van het trefwoord, woordsoort, uitspraak, datering, flexie en etymologie van de trefwoorden, betekenis (geïllustreerd met citaten), idiomatische informatie (collocaties, spreekwoorden en figuurlijke betekenissen) en afleidingen en samenstellingen van het trefwoord.

Samen beschrijven ze de Nederlandse woordenschat van circa 500 tot 1976, en de Friese woordenschat van 1800 tot 1975. Voor alle taalgebruikers – van taalwetenschappers tot kruiswoordpuzzelaars – is deze woordenboekapplicatie een bron van kennis én plezier.

Etymologische woordenboeken

Woorden hebben een geschiedenis. Ze ontstaan, ontwikkelen zich en passen zich aan veranderende omstandigheden aan. Soms verdwijnen ze ook weer, na korte of lange tijd. De wetenschap die de oorsprong en geschiedenis van woorden onderzoekt wordt etymologie genoemd.

Etymologische woordenboeken beschrijven specifiek de herkomst van woorden. Het meest recente etymologische woordenboek is het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) dat onder meer op het voormalige Instituut voor de Nederlandse Lexicologie (INL) is gemaakt. Ook onze woordenboeken over het Oudnederlands en het Middelnederlands vermelden vaak etymologische gegevens.

  • Op Etymologiebank is informatie uit een grote hoeveelheid Nederlandse etymologische bronnen verzameld en toegankelijk gemaakt.

Moderne Woordenboeken

Algemeen Nederlands Woordenboek

Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) is een online woordenboek dat het moderne Nederlands vanaf 1970 tot nu beschrijft. Het ANW beschrijft het algemene Nederlands in Nederland en de Caribische rijksdelen, Vlaanderen en Suriname, en richt zich vooral op geschreven taal. In 2009 verschenen de eerste woorden van het ANW op internet en het woordenboek wordt iedere dag geüpdatet. Het ANW is een interactief woordenboek. Aanvullingen en correcties worden regelmatig verwerkt en commentaar van de gebruikers is van harte welkom.

Van Dale woordenboeken

Van Dale is een commerciële uitgever van woordenboeken.

Nieuwe woorden - Neologismen

Ieder jaar komen er duizenden nieuwe woorden, neologismen, bij. Onder neologismen worden niet alleen nieuwgevormde woorden verstaan, maar ook al bestaande woorden met een nieuwe betekenis en nieuwe leenwoorden. Veel neologismen zijn minder nieuw dan ze lijken, omdat meestal twee al bestaande woorden worden samengevoegd in een nieuwe samenstelling, bijvoorbeeld bomdatabank, fietssnelweg en hangoudere. Ook zijn er veel nieuwe samenstellingen waarin bestaande woorden verkort zijn, zoals in alcomobolist ‘automobilist die onder invloed van alcohol rijdt’, bionade ‘biologische limonade’ en romkom ‘romantische komedie’.

Neologismen in het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW):

Een gedeelte van deze neologismen wordt ook opgenomen in het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW), een woordenboek van modern Nederlands. Niet alle nieuwe woorden worden in het ANW opgenomen, omdat veel neologismen maar kort gebruikt worden en weer verdwijnen, bijvoorbeeld veel nieuwe woorden op het gebied van mode, zoals jegging ‘jeanslegging’.

Combinatiewoordenboeken

Dialectwoordenboeken

Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten

De Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (DSDD) is een online dialectportaal van de Vlaamse, Brabantse en Limburgse dialecten.

Pepel, kapel, flikkenteer, schoenlapper en uiltje: een greep uit zo’n 200 woorden voor vlinder die voorkomen in de Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (Database of the Southern Dutch Dialects – DSDD). De database bevat 460.000 woorden uit de Zuidelijk-Nederlandse dialecten en is een samenvoeging van de gegevens uit het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD), het Woordenboek van de Brabantse Dialecten (WBD) en het Woordenboek van de Limburgse Dialecten (WLD).

elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten

De elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND) is een digitaal doorzoekbare verzameling van oude en modernere Nederlandse dialectwoordenboeken.

Het doel van de eWND is om zo veel mogelijk dialectwoordenboeken digitaal beschikbaar en doorzoekbaar te maken, zodat taalkundigen en taalliefhebbers alle belangrijke Nederlandse dialectwoordenboeken op één centraal punt kunnen raadplegen.

Domeinspecifieke woordenboeken

Pinkhof Geneeskundig Woordenboek

Het Pinkhof Geneeskundig Woordenboek is gratis online beschikbaar.

Vertaalwoordenboeken

Vertaalwoordenschat

De Vertaalwoordenschat is een gratis applicatie voor tweetalige woordenboeken met Nederlands als bron- of doeltaal. De applicatie wordt steeds uitgebreid met andere talen. Rond de eeuwwisseling zijn er verschillende tweetalige vertaalwoordenboeken ontwikkeld voor talen die voor Nederlandstaligen wel relevant zijn, maar op de commerciële markt niet spontaan aan bod kwamen. Het initiatief hiervoor kwam van de Commissie Lexicografische Vertaalvoorzieningen (CLVV) van de Taalunie. Via de Vertaalwoordenschat worden deze woordenboeken nu voor zover mogelijk online beschikbaar gesteld. Deze online versie van de woordenboeken is geen exacte kopie van de gedrukte versie.

Linguee

  • Linguee biedt een online woordenboek voor een aantal taalparen. Linguee gebruikt gespecialiseerde webcrawlers om het internet af te zoeken naar geschikte meertalige teksten en deze in parallelle zinnen op te delen. De geïdentificeerde gepaarde zinnen ondergaan een automatische kwaliteitsevaluatie door een door mensen opgeleid algoritme voor machinaal leren dat de kwaliteit van de vertaling inschat.

Europees Woordenboekportaal

Het Europees Woordenboekportaal helpt om de weg te vinden naar goede en betrouwbare online woordenboeken voor de Europese talen, ongeacht of u een wetenschapper, vertaler, taaldocent of gewoon een enthousiaste taalgebruiker bent. Alle woordenboeken in het portaal zijn zorgvuldig uitgezocht door curators uit het European Network of e-Lexicography die deskundige lexicografen zijn en die daarbij duidelijke criteria hanteren om te beslissen welke woordenboeken wel of niet op deze lijst thuishoren.

Inbegrepen bij het Europees Woordenboekportaal zijn tientallen woordenboeken in verscheidene talen, onder andere Frans, Duits, Engels, Nederlands, maar ook minder voor de hand liggende talen, zoals het Baskisch, Catalaans, IJslands, Iers, Grieks, Macedonisch, Russisch en Lets.

Retrieved from "https://kdutch.ivdnt.org/mediawiki/index.php?title=Dictionaries/nl&oldid=8327"