Dictionaries/nl

Historische Woordenboeken

Het Instituut voor de Nederlandse taal stelt de volgende historische woordenboeken beschikbaar in één online zoeken applicatie:

• Oudnederlands Woordenboek (ONW) 500-1200
• Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW) 1200-1300
• Middelnederlandsch Woordenboek (MNW) 1250-1550
• Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) 1500-1976
• Woordenboek der Friese Taal (WFT) 1800-1975: The "Wurdboek fan de Fryske taal" beschrijft het (vooral geschreven) Nieuwfries uit de Nederlandse provincie Friesland van 1800 tot en met 1975. Het bevat ruim 120.000 trefwoorden.

De woordenboekartikelen geven informatie over de spelling van het trefwoord, woordsoort, uitspraak, datering, flexie en etymologie van de trefwoorden, betekenis (geïllustreerd met citaten), idiomatische informatie (collocaties, spreekwoorden en figuurlijke betekenissen) en afleidingen en samenstellingen van het trefwoord.

Samen beschrijven ze de Nederlandse woordenschat van circa 500 tot 1976, en de Friese woordenschat van 1800 tot 1975. Voor alle taalgebruikers – van taalwetenschappers tot kruiswoordpuzzelaars – is deze woordenboekapplicatie een bron van kennis én plezier.

• Online woordenboeken doorzoeken

Etymologische woordenboeken

Woorden hebben een geschiedenis. Ze ontstaan, ontwikkelen zich en passen zich aan veranderende omstandigheden aan. Soms verdwijnen ze ook weer, na korte of lange tijd. De wetenschap die de oorsprong en geschiedenis van woorden onderzoekt wordt etymologie genoemd.

Etymologische woordenboeken beschrijven specifiek de herkomst van woorden. Het meest recente etymologische woordenboek is het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) dat onder meer op het voormalige Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) is gemaakt. Ook onze woordenboeken over het Oudnederlands en het Middelnederlands vermelden vaak etymologische gegevens.

Op *Etymologiebank is informatie uit een grote hoeveelheid Nederlandse etymologische bronnen verzameld en toegankelijk gemaakt.

Moderne Woordenboeken

Algemeen Nederlands Woordenboek

Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) is een online woordenboek dat het moderne Nederlands vanaf 1970 tot nu beschrijft. Het ANW beschrijft het algemene Nederlands in Nederland en de Caribische rijksdelen, Vlaanderen en Suriname, en richt zich vooral op geschreven taal. In 2009 verschenen de eerste woorden van het ANW op internet en het woordenboek wordt iedere dag geüpdatet. Het ANW is een interactief woordenboek. Aanvullingen en correcties worden regelmatig verwerkt en commentaar van de gebruikers is van harte welkom.

• ANW online woordenboek doorzoeken

Van Dale woordenboeken

Van Dale is a commerciële uitgever van woordenboeken.

• Van Dale online

Nieuwe woorden - Neologismen

Ieder jaar komen er duizenden nieuwe woorden, neologismen, bij. Onder neologismen worden niet alleen nieuwgevormde woorden verstaan, maar ook al bestaande woorden met een nieuwe betekenis en nieuwe leenwoorden. Veel neologismen zijn minder nieuw dan ze lijken, omdat meestal twee al bestaande woorden worden samengevoegd in een nieuwe samenstelling, bijvoorbeeld bomdatabank, fietssnelweg en hangoudere. Ook zijn er veel nieuwe samenstellingen waarin bestaande woorden verkort zijn, zoals in alcomobolist ‘automobilist die onder invloed van alcohol rijdt’, bionade ‘biologische limonade’ en romkom ‘romantische komedie’.

Neologismen in het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW):

Een gedeelte van deze neologismen wordt ook opgenomen in het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW), een woordenboek van modern Nederlands. Niet alle nieuwe woorden worden in het ANW opgenomen, omdat veel neologismen maar kort gebruikt worden en weer verdwijnen, bijvoorbeeld veel nieuwe woorden op het gebied van mode, zoals jegging ‘jeanslegging’.

• Zoek naar neologismen in het ANW
• Woordenboek van Nieuwe Woorden: WNW (Woordenboek Nieuwe Woorden)

Combinatiewoordenboeken

• Combinatiewoordenboek Nederlandse substantieven met hun vaste verba
• Woordcombinaties Werkwoorden met hun combinaties

Dialectwoordenboeken

Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten

De Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (DSDD) is een online dialectportaal van de Vlaamse, Brabantse en Limburgse dialecten.

Pepel, kapel, flikkenteer, schoenlapper en uiltje: een greep uit zo’n 200 woorden voor vlinder die voorkomen in de Database van de Zuidelijk-Nederlandse Dialecten (Database of the Southern Dutch Dialects – DSDD). De database bevat 460.000 woorden uit de Zuidelijk-Nederlandse dialecten en is een samenvoeging van de gegevens uit het Woordenboek van de Vlaamse Dialecten (WVD), het Woordenboek van de Brabantse Dialecten (WBD) en het Woordenboek van de Limburgse Dialecten (WLD).

• Online zoeken

elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten

De elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND) is een digitaal doorzoekbare verzameling van oude en modernere Nederlandse dialectwoordenboeken.

Het doel van de eWND is om zoveel mogelijk dialectwoordenboeken digitaal beschikbaar en doorzoekbaar te maken, zodat taalkundigen en taalliefhebbers alle belangrijke Nederlandse dialectwoordenboeken op één centraal punt kunnen raadplegen.

• Project pagina eWND
• Online zoeken eWND

Domeinspecifieke woordenboeken

Pinkhof Geneeskundig Woordenboek

Het Pinkhof Geneeskundig Woordenboek is gratis online beschikbaar.

• Pinkhof woordenboek online

Vertaalwoordenboeken

Vertaalwoordenschat

Vertaalwoordenschat (‘translation vocabulary’) is an application for bilingual dictionaries with Dutch as its source language or target language, developed by the Dutch Language Institute (INT). Around the turn of the century, several bilingual files were developed for languages that are relevant to Dutch users, but that were not often catered for on the commercial market. Examples are Dutch - Estonian, Dutch – Modern Greek and Dutch – Portuguese. These files were commissioned by a special committee for lexicographical translation resources, the Commissie Lexicografische Vertaalvoorzieningen (CLVV), appointed by the then ministers of Education of the Netherlands and Flanders.

• Online search

Linguee

• Linguee provides an online dictionary for a number of language pairs. Linguee uses specialized webcrawlers to search the Internet for appropriate bilingual texts and to divide them into parallel sentences. The paired sentences identified undergo automatic quality evaluation by a human-trained machine learning algorithm that estimates the quality of translation.

European Dictionary Portal

The European Dictionary Portal is a dictionary portal that helps academics, translators, language teachers and basically any language enthusiasts to find their way to good, trustworthy online dictionaries of European languages.

Included in the European Dictionary Portal are dozens of dictionaries in various languages, among which French, German, English, Dutch, but also less obvious languages, such as Basque, Catalan, Icelandic, Irish, Greek, Macedonian, Russian and Lithuanian.

• Online search